به دليل غني بودن تاريخ ايران، در اين بخش فقط خلاصه‌اي از هر دوره قرار داده شده‌است. تاريخ ايران در اين جا به شش بخش اصلي " پيش از آريايي‌ها، پيش از مادها ، پس از مادها (پيش از اسلام)، پس از اسلام ، در دوران ملوك‌الطوايفي، در دوران حكومت‌هاي ملي " تقسيم شده‌است. با توجه به اينكه هر چه به تاريخ امروز(معاصر) نزديك مي‌شويم، بر اهميت تاريخ افزوده مي‌شود، در اينجا سعي شده‌است كه بيشتر به تاريخ نزديك پرداخته شود، يعني طبق يك سير صعودي، هر چه مبحثي به تاريخ امروز نزديك تر مي‌شود، بيشتر به آن مبحث پرداخته شود.

پيش از تاريخ

دوره پيش از تاريخ خود به سه دوره تقسيم مي‌شود كه عبارت‌اند از: ۱- ديرينه‌سنگي. ۲- ميان‌سنگي. ۳- نوسنگي. دوران پارينه سنگي ايران به سه دوره پارينه سنگي آغازين، مياني، پاياني و يك دوره كوتاه بنام نوسنگي تقسيم مي‌شود.

ديرينه‌سنگي

فرهنگهاي مرتبط با ديرينه‌سنگي ايران شامل فرهنگ ساطور ابزار الدوان و فرهنك تبر دستي آشولي هستند. كهن ترين شواهد اين دوره كه مربوط به فرهنگ الدوان است در اطراف رود خانه كشف رود در شرق مشهد يافت شده‌است. اين شواهد شامل تعدادي ابزار سنگي ساخته شده از كوارتز است كه شامل تراشه و ساطور ابزار هستند. طبق نظر كاشفين اين مجموعه حداقل ۸۰۰ هزار سال قدمت دارد. از فرهنگ آشولي نيز مدارك بيشتري در شمال غرب و غرب كشور بدست آمده‌است. برخي از مكانهاي مهم شامل گنج پر در رستم‌آباد گيلان، شيوه تو در نزديكي مهاباد، پل باريك در هليلان لرستان هستند.

ميان‌سنگي

از دوران ميان‌سنگي كه فرهنگ ابزار سازي آن موستري گفته مي‌شود، شواهد بيشتري در غارها و پناهگاه ها يافت شده‌است كه اغلب مربوط به زاگرس مركزي هستند. اين دوره از حدود ۲۰۰ تا ۱۵۰ هزار سال پيش شروع شده و تا حدود ۴۰ هزار سال پيش ادامه داشته‌است. انسان‌هاي نئاندرتال در اين دوره در ايران مي‌زيستند كه بقاياي اسكلت آنها در غار بيستون يافت شده‌است. مكانهاي مهم اين دوره غارهاي بيستون، ورواسي، قبه و دو اشكفت در شمال كرمانشاه، غار قمري و گر ارجنه در اطراف خرم‌آباد، كيارام در نزديكي گرگان، نياسر و كفتار خون در نزديكي كاشان، قلعه بزي در نزديكي اصفهان و ميرك در نزديكي سمنان است.

نوسنگي

دوران نوسنگي ايران از حدود ۴۰ هزار سال پيش آغاز و تا حدود ۱۸ هزار سال پيش ادامه يافته كه مقارن با مهاجرت انسان هوشمند به ايران است. آثار اين دوره در اطراف كرمانشاه، خرم‌آباد، مرودشت و كاشان يافت شده‌است. فرهنگ ابزار سازي اين دوره تيغه و ريز تيغه برادوستي است. آثار دوره بعدي فراپارينه سنگي در غرب زاگرس و شمال البرز بدست آمده كه فرهنگ زرزي خوانده مي‌شود.