ليست اولين هاي تبريز

1- تاسيس نخستين چاپخانه ايران در تبريز

2- ترجمه كتب خارجي براي اولين بار در تبريز

3- مهندس انشاء جديد  ، عبدالرحيم نجارزاده تبريزي معروف به طالبوف

4- نوشتن نخستين رمان ايراني توسط ميرزا فتحعلي آخوندزاده در تبريز

5- مبتكر روزنامه نگاري ملي ايران براي اولين بار در تبريز

6- تاليف نخستين دايره المعارف ايران توسط زنوزي تبريزي در تبريز

7- ساخت نخستين كتابخانه عمومي ايران در تبريز

8- ساخت اولين سينما ايران در تبريز

9- شكل گيري نخستين نمايشنامه و تئاتر  ايران در تبريز

10- آغازگر عكاسي ايران ، ملك قاسم ميرزا

11- پدر فرش نوين ايران ، رسام عرب زاده

12- تاسيس نخستين دانشكده فرش ايران در تبريز

13- پدر ورزش نوين ايران ، مير مهدي خان ورزيده

14- تاسيس اولين دانشكده پرستاري و مامائي ايران در تبريز

15- پدر كشاورزي مكانيزه ايران ، احمد حسين عدل

16- پدر روابط عمومي ايران ، دكتر حميد نطقي

17- اولين خلبان ايران ، كلنل محمد تقي خان پسيان

18- باني تجارت نوين ايران ، علي وكيلي

19- تاسيس نخستين شركت سهامي عام ايران در تبريز توسط ملك التجار تبريزي

20- احداث نخستين كارخانه هاي ايران در تبريز

21- اولين مقاطعه كار  راه سازي و ساختمان ايران ، مهندس اصغر پناهي

22- كانون ايجاد نخستين ضرابخانه ماشيني و انتشار اسكناس ايران در تبريز

23- تبريز اولين شهر صاحب تلفن در ايران

24- تبريز پيشگام تشكيل شوراهاي مردمي در ايران

25- تاسيس نخستين انجمن زنان ايران در تبريز

26- تاسيس نخستين شهرداري ايران در تبريز

27- تاسيس نخستين نظميه ايران در تبريز

28- احداث اولين مهمان خانه ايران در تبريز

29- پدر آموزش و پرورش نوين ايران ، ميرزا حسن رشديه تبريزي

30- احداث نخستين مدرسه كر و لال ها ايران در تبريز توسط جبار باغچه بان

31- تاسيس اولين مدرسه نابينايان ايران در تبريز

32- تاسيس نخستين مدارس حرفه اي و بازرگاني ايران در تبريز

33- تاسيس نخستين كودكستان ايران در تبريز توسط ابوالقاسم فيوضات

34- تاسيس نخستين پايگاه لرزه نگاري ايران در تبريز

موقعيت بنا:

در محل تلاقي دو رودخانه آق چاي و ارس در سطح وسيعي و صافي كه به صورت طبيعي است و در حاشيه جنوب ارس قرار گرفته، روستاي سنگي دره شام و در حاشيه شرقي اين روستا، كليساي مريم مقدس (تفه مريم ) شكل گرفته است.


 شرح مختصري در مورد بنا :

اين بنا داراي كتيبه يا سنگ نوشته نمي باشد كه بتئان با استناد به آن براي بنا تاريخ گذاري كرد ولي طبق شواهد و مدارك و متون تاريخي، قدمت و تاريخ اين كليسا به دوران صفويه و قبل از آن برمي گردد. كليساي مريم مقدس و روستاي دره شام تا دوره صفويه فعال بوده و زندگي در آن جاري بوده ولي بعد از آن كوچه نون ارامنه جلفا به جلفاي اصفهان توسط شاه عباس اين روستا نيز متروكه گرديده و پس از آن جمعيت زيادي در آن زندگي نمي كند.


 مشخصات فني بنا :

بنا داراي مصالح سنگي مي باشد كه در ديواره ها به صورت لاشه چيني و گنبدهاي تمام سنگي اجرا شده است و در فضاي داخلي داراي اندود گچي مي باشد و در بخش اندكي نقاشي نيز ديده مي شود.

مساحت كليسا 540 مترمربع مي باشد.


 نوع مالكيت بنا :

اوقافي و در اختيار اداره اوقاف و امور خيريه استان مي باشد.


 قدمت بنا :

صفويه


 نوع بهره برداري و خصوصيات بارز بنا :

بنا درحال حاضربه صورت متروكه رها شده است و در مواقعي محل نگهداري احشام شده است ولي در گذشته داراي كاربري مذهبي بوده است و مي تواند بعد از مرمت و احياء بنا و روستا مورد استفاده گردشگران و پژوهشگران قرار گيرد – بنا داراي ساختاري سنگي مي باشد كه به صورت لاشه ديوار چيني شده است بنا داراي گنبد سنگي است و در حاشيه شرقي روستاي دره شام واقع شده است.



 تزئينات بكاررفته و نوع آن :

تنها در سردرب ورودي كليسا از سنگهاي تراش و تزئينات سنگي استفاده شده است نوع تزئينات گل و بوته و صليب مي باشد كه به صورت جدا در بخشهاي مختلف ديواره به كار رفته است.

در جانب غربي بفعه سيد حمزه واقع شده است . مسجدي بدون ستون ودر ابعاد 8×20 متر داراي گنبدي بزرگ است. تزئينات ونوشته هاي سقف مسجد مذهب هستند . باني اين مسجد ظهيرالدين پسر صدرالدين وزير آذربايجان است كه بقعه و مدرسه سيد حمزه را تعمير و اين مسجد را در سال 1087 هجري احداث نموده است. اين مسجد وقف نامه اي مفصل دارد وآخرين بار در 1297 در زمان ناصرالدين شاه دوباره سازي شده است.

   
در ميدان شهداي فعلي قرار گرفته است وبه مسجد شهدا معروف است در زمان عباس ميرزا وليعهد شروع به ساختمان شده ودر زمان مهديقلي ميرزا برادر محمد شاه تكميل گرديده است.

   
توسط اوزون حسن يا فرزندش يعقوب ساخته شده است . اكنون به صورت ويرانه متروكي در آمده است . چند ستون سنگي وپاره اي سنگ نوشته هاي شكسته ودر هم ريخته تنها باقيمانده از آن مسجد است.